Είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της Αναγέννησης που έχουμε θαυμάσει άπειρες φορές, παρόλα αυτά δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτό το αριστούργημα. Και λέγοντας «γνωρίζουμε» δεν εννοώ εσάς ή εμένα, αλλά αναφέρομαι στους ειδικούς και τους ιστορικούς τέχνης, οι οποίοι δε μπορούν καν να συμφωνήσουν ομόφωνα στο αν πρόκειται για πίνακα ή σκίτσο. Τώρα θ’ αναρωτιέστε δικαίως πως είναι δυνατό κάτι τέτοιο. Διαβάστε τι ακριβώς γνωρίζουμε για το συγκεκριμένο πίνακα και γιατί δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για πολλά πράγματα παρακάτω.
Πως ονομάζεται και πότε ζωγραφίστηκε
Ο ανολοκλήρωτος πίνακας δεν έχει κάποιο επίσημο όνομα, γι’ αυτό και του έχει δοθεί το παρατσούκλι Λα Σκαπιλιάτα (La Scapigliata), δηλαδή η γυναίκα με τα αχτένιστα μαλλιά.
Η ακριβής ημερομηνία που ζωγραφίστηκε μας είναι άγνωστη, η δημιουργία του τοποθετείται γύρω στο 1500.
Ζωγράφος
Μέχρι σήμερα, δεν έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα ποιος είναι ο ζωγράφος πίσω από τη Σκαπιλιάτα, αν και αποδίδεται στο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Κάποιοι ειδικοί όμως δεν αποκλείουν πως μπορεί να είναι έργο κάποιου μαθητή του Ντα Βίντσι και όχι του ίδιου. Πάντως σε όποιο μουσείο έχει εκτεθεί κατά καιρούς ο πίνακας, συμπεριλαμβανομένου και του Λούβρου, σημειώνεται ο Ντα Βίντσι ως ο δημιουργός του.
Ένας από τους λόγους που δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι για το ζωγράφο του πίνακα είναι το γεγονός ότι δε βρέθηκαν αρχεία για την παραγγελία του, όπως συνηθίζονταν εκείνη την εποχή. Βέβαια αν ο πίνακας ήταν προσωπικός τότε τέτοια αρχεία δε θα υπήρχαν.
Η πρώτη επίσημη αναφορά του έργου έγινε το 1826 όταν πουλήθηκε μαζί με την προσωπική συλλογή ενός καλλιτέχνη. Το πως βρέθηκε στην κατοχή του συγκεκριμένου καλλιτέχνη όμως και που βρίσκονταν πριν μας είναι άγνωστο. Ολόκληρη η συλλογή (συμπεριλαμβανομένης και της Σκαπιλιάτα) πουλήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη της Πάρμας, εκεί όπου βρίσκεται ο πίνακας μέχρι και σήμερα.
Περιγραφή
Η Σκαπιλιάτα είναι σχετικά μικρού μεγέθους, περίπου 25×20 εκατοστά και είναι ζωγραφισμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζει με σκίτσο, αν και έχει χρησιμοποιηθεί χρώμα.
Απεικονίζει το κεφάλι μιας νεαρής γυναίκας με το βλέμμα χαμηλωμένο κι ένα ήρεμο χαμόγελο χαραγμένο στο πρόσωπό της. Μια ηρεμία που έρχεται σε αντίθεση με τα αχτένιστα, ατίθασα μαλλιά της που ανεμίζουν πίσω της.
Γιατί ξεχωρίζει
Αυτό που δίνει στη Σκαπιλιάτα τη θέση της ανάμεσα στα αριστουργήματα της Αναγέννησης, είναι η εξαιρετική χρήση του sfumato, μιας τεχνοτροπίας που χρησιμοποίησε πρώτος ο Ντα Βίντσι. Η συγκεκριμένη τεχνοτροπία έχει ως βασικό της χαρακτηριστικό την ελαφρά και απόλυτα φυσική σκίαση διαφόρων στοιχείων χωρίς να υπάρχει περίγραμμα. Στη Σκαπιλιάτα κάτι τέτοιο φαίνεται ξεκάθαρα στο πρόσωπο και το λαιμό της γυναίκας.
Ποια ήταν η Σκαπιλιάτα
Η γυναίκα του πίνακα μας είναι άγνωστη, κάποιοι μελετητές λένε πως πιθανόν να είναι ένα πορτραίτο της Αγίας Άννας, άλλοι πάλι θεωρούν πως είναι ένα προσχέδιο του γνωστού αριστουργήματος του Ντα Βίντσι «Η Παναγία των Βράχων».
Κείμενο: Χρυσάνθη Ξηρουχάκη
Στο EveryWoman.gr χαιρόμαστε όταν θέλεις να αναδημοσιεύσεις κάποιο post μας. Θα σε παρακαλούσαμε όμως να αναφέρεις πάντοτε την πηγή βάζοντας ένα link, ώστε να γνωρίσουν κι άλλοι το blog/magazine μας. Ευχαριστούμε πολύ.
Όλα τα posts του EveryWoman.gr αφορούν στις προσωπικές μας απόψεις και είναι γραμμένα σύμφωνα με το δικό μας γούστο. Στόχο έχουν να σε εμπνεύσουν για κάτι καινούργιο. Θα χαρούμε πολύ να μας στείλεις και δικές σου προτάσεις και ιδέες.
