Ο πίνακας που θα σας παρουσιάσω σήμερα είναι στενά συνδεδεμένος με την αρχαία Ελληνική μυθολογία. Λέγεται μάλιστα πως ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε το θέμα του από τον πίνακα «Αφροδίτη Αναδυομένη» του Έλληνα ζωγράφου Απελλή, ο οποίος δυστυχώς δε σώζεται σήμερα. Βάση σε μια άλλη θεωρία η έμπνευση του ζωγράφου προήλθε από ένα ποίημα του Δημήτριου Χαλκοκονδύλη. Όπως και να ‘χει, ένα είναι το σίγουρο: «Η Γέννηση της Αφροδίτης» είναι ένα αριστούργημα που χάρισε στο δημιουργό του Σάντρο Μποτιτσέλι μια θέση ανάμεσα στους λαμπρότερους ζωγράφους όλων των εποχών.
Ένας μοναδικός πίνακας
Αν και είναι γνωστό ως «Η Γέννηση της Αφροδίτης», το έργο μάλλον δεν απεικονίζει τη γέννηση της Θεάς του έρωτα και της ομορφιάς Αφροδίτης, αλλά την άφιξη της στη γη, πιθανότατα στο ονειρικό νησί της Κύπρου.
Στο κέντρο του πίνακα δεσπόζει η θεά Αφροδίτη που αναδύεται από ένα κοχύλι ολόγυμνη με τα μακριά μαλλιά της να ανεμίζουν. Στα αριστερά απεικονίζονται δύο θεότητες, εκ των οποίων ο ένας είναι ο Ζέφυρος, θεός του ανέμου, και μαζί του πιθανότατα η Αύρα. Στα δεξιά, στέκεται μια γυναικεία φιγούρα που κρατάει ένα φόρεμα για να ντύσει την Αφροδίτη. Εικάζεται ότι η γυναίκα είναι μία από τις τρεις Ώρες, που ήταν ακόλουθες της Θεάς.
Οι αναλογίες σε ολόκληρο τον πίνακα δεν είναι φυσικές, τα μεγέθη δεν είναι αληθοφανή ούτε στα σώματα ούτε όμως και στα άλλα στοιχεία που πλαισιώνουν τις φιγούρες. Όμως ο Μποτιτσέλι σπάνια ασχολούνταν με τέτοιου είδους λεπτομέρειες. Ίσως αυτός να είναι και ένας από τους λόγους που τα έργα του είναι τόσο μοναδικά.
Η Γέννηση ενός αριστουργήματος
Το έργο ζωγραφίστηκε γύρω στο 1485, με τέμπερα, πάνω σε δύο κομμάτια καμβά που ράφτηκαν μαζί πριν αρχίσει να ζωγραφίζει ο καλλιτέχνης. Είναι πολύ μεγάλος σε μέγεθος, περίπου 1.70 x 2.80 μέτρα!
Το γεγονός πως ο πίνακας είναι ζωγραφισμένος σε καμβά και όχι σε ξύλο όπως συνηθίζονταν εκείνη την εποχή, όπως επίσης ότι απεικονίζει την Αφροδίτη γυμνή (άκρως απαγορευτικό για το Μεσαίωνα) καθιστά το Μποτιτσέλι πρωτοπόρο και δίνει στη «Γέννηση της Αφροδίτης» μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της τέχνης.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι υπάρχει ένας άλλος πίνακας του ιδίου, ο οποίος ονομάζεται «Η Άνοιξη» και που ενώ ζωγραφίστηκε τέσσερα χρόνια πριν από τη «Γέννηση της Αφροδίτης» αποτελεί τη συνέχειά της. Ενώ η Γέννηση απεικονίζει την άφιξη της Αφροδίτης στον κόσμο, η Άνοιξη παρουσιάζει τον κόσμο ανθισμένο και λαμπερό τώρα που η Αφροδίτη είναι μέρος του.
Ιστορικά στοιχεία
Η πιο πιθανή εκδοχή, είναι πως το έργο ήταν παραγγελία κάποιου μέλους της οικογένειας Medici όμως δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο ή απόδειξη γι’ αυτή την παραγγελία. Η πρώτη γραπτή αναφορά στον πίνακα γίνεται από το Τζόρτζιο Βαζάρι το 1550, περισσότερα από 50 χρόνια μετά τη δημιουργία του. Ο Βαζάρι περιγράφει τη «Γέννηση της Αφροδίτης» την οποία είδε μαζί με την «Άνοιξη» στη Βίλα Καστέλο, ιδιοκτησία της οικογένειας Medici.
Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε ο κάθε ένας από τους δύο πίνακες έφτασε στο Καστέλο, όμως από τότε που βρέθηκαν μαζί, δε χωρίστηκαν ξανά. Από το 1815 μέχρι και σήμερα βρίσκονται και οι δύο στην Πινακοθήκη Ουφίτσι, στη Φλωρεντία της Ιταλίας.
Η πραγματική Αφροδίτη του Μποτιτσέλι
Η μούσα του Μποτιτσέλι και γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο ως «Αφροδίτη», ήταν η Σιμονέτα Βεσπούκι, η αξεπέραστη ομορφιά της οποίας την έκανε να παραμείνει γνωστή στην αιωνιότητα ως κλασσικό παράδειγμα Αναγεννησιακής ομορφιάς. Υπήρξε μοντέλο και μούσα όχι μόνο του Μποτιτσέλι αλλά και πολλών άλλων καλλιτεχνών της εποχής. Δεν είναι γνωστό σε πόσους ακριβώς πίνακες απεικονίζεται, για παράδειγμα δε γνωρίζουμε πόσες και ποιες από τις φιγούρες της «Άνοιξης» του Μποτιτσέλι είναι στην πραγματικότητα η Σιμονέτα, εκτός της Αφροδίτης φυσικά.
Η Σιμονέτα κατάγονταν από μια αριστοκρατική Ιταλική οικογένεια και στα 16 της ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τον ευγενή Μάρκο Βεσπούκι. Μαζί του μετακόμισε στη Φλωρεντία εκεί όπου γνώρισε τεράστια φήμη λόγω της αιθέριας ομορφιάς της.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως ολόκληρη η Φλωρεντία ήταν ερωτευμένη με την πανέμορφη Σιμονέτα και ο Μποτιτσέλι δεν αποτελούσε εξαίρεση. Ο θάνατός της από φυματίωση σε ηλικία μόλις 22 ετών βύθισε σε πένθος ολόκληρη την πόλη.
Ο Μποτιτσέλι εξακολούθησε να τη ζωγραφίζει στους πίνακές του και μετά το θάνατό της, άλλωστε «Η Γέννηση της Αφροδίτης» ολοκληρώθηκε σχεδόν 10 μετά που η Σιμονέτα είχε πεθάνει. Αν και ο έρωτάς του για εκείνη ήταν χωρίς ανταπόκριση, ο Μποτιτσέλι δεν κατάφερε ποτέ να την ξεπεράσει, γι’ αυτό και πριν πεθάνει ζήτησε να τον θάψουν στα πόδια της αιώνιας μούσας του Σιμονέτας.
Κείμενο: Χρυσάνθη Ξηρουχάκη
Στο EveryWoman.gr χαιρόμαστε όταν θέλεις να αναδημοσιεύσεις κάποιο post μας. Θα σε παρακαλούσαμε όμως να αναφέρεις πάντοτε την πηγή βάζοντας ένα link, ώστε να γνωρίσουν κι άλλοι το blog/magazine μας. Ευχαριστούμε πολύ.
Όλα τα posts του EveryWoman.gr αφορούν στις προσωπικές μας απόψεις και είναι γραμμένα σύμφωνα με το δικό μας γούστο. Στόχο έχουν να σε εμπνεύσουν για κάτι καινούργιο. Θα χαρούμε πολύ να μας στείλεις και δικές σου προτάσεις και ιδέες στο info@everywoman.gr.
